Zambak

Bir çeneklilerin zambakgiller (Liliaceae) ailesinden bir bitkidir. Türkiye’de Batı Anadolu ve Karadeniz Bölgesinde yetişir. Zambakların taç yaprakları sarı, kırmızı, turuncu gibi sıcak renklidir ve üstlerinde siyah çizgi ya da lekeler bulunur. Zambakgiller familyasında bu cinse ait 110 civarında bitki türü vardır.

Zambaklar soğanlı çiçeklerdendir ve bazıları dallanma noktalarının kutluk altlarında ortaya çıkan çok sayıda soğancıklarla çoğalırlar. Zambağın büyük olan ve olgunlaştığında altın sarısı çiçek tozlarını yayan erkek organları çiçeği daha da gösterişli kılar. Liliales ya da liliiflorae takımının örnek türü olan lilium cinsi bitki bilimsel açıdan çok iyi tanımlanmıştır ama bu terim benzerlik gösteren daha başka bitkiler için de ortak ad kullanılmaktadır. Zambak ne çok ne de az gelişmiş olduğu için liliales takımının tipik cinsidir. Zambak alt çanak yapraklı olan ve bunlardan dıştaki üçü çanak, içteki üçü de taç bölümünü oluşturan bir çiçek yapısına sahiptir. Zambakların güzel görünümlerini bu son derece renkli olan çiçek bölümleri sağlar. Buna karşılık yumurtalığın yerleşimi, çiçeğin geri kalan bölümünü biraz değiştirir.

50-100 cm boyunda beyaz, sarı veya kırmızı renklerde olan çok yıllık soğanlı ve otsu bir süs bitkisi. Çiçekler hoş kokuludur. Bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirildiği gibi Batı ve Kuzey Anadolu’da tabiî olarak yetişen yabânî türleri de bulunur. Nemli ve kumlu topraklardan hoşlanır. Taşlık ve kayalık yerleri sever. Memleketimizde yabânî olarak yetişen zambakların başında akzambak, kırmızı zambak, Zigana zambağı ve Trabzon zambağı gelir.

Kullanıldığı yerler: Dâhilen (% 2’lik) idrar arttırıcı ve balgam söktürücü etkiye sâhiptir. Zambak çiçeklerinden su buharı destilasyonu ile zambak suyu elde edilir ve sivilcelerin tedâvisinde kullanılır. Ayrıca zambak esansı parfümeride de kullanılır.

 Zambağın Faydaları: Başta diş ağrıları ve adet sancıları olmak üzere vücut ağrılarını giderici özelliği ile ağrı kesici olarak kullanılır. Diş iltihaplarında faydalıdır. Ciltteki apse, şişlik ve yaraları iyileştirmeye yardımcı olur. Ayrıca, cildi gerginleştirir ve gençleştirir.

Zambak Nasıl Kullanılır? Genellikle bahçe ve süs bitkisi olarak kullanılır. Beyaz zambak çiçeği tıbbi amaçla kullanılan türüdür. Suyu yüzdeki lekeleri çıkarmakta etkilidir. Ayrıca, yüze parlaklık verir. Zambaktan elde edilen zambak yağı, başta kırışıklıkları gidermek olmak üzere, cilt bakımı için kullanılır. Zambak yağı cildi gerginleştirerek daha genç ve diri görünmesini sağlar. Bu özelliği nedeniyle pek çok cilt ve gözaltı kreminde hammadde olarak kullanılır.

ZAMBAK(Sarı) "Seni neşeli ve nazik buluyorum" anlamına gelir.